سلامتی در ۵۰+ : مهم‌ترین چکاپ‌ها برای شما!

رسیدن به سن ۵۰ سالگی نقطه عطفی در زندگی به شمار می‌آید که نه تنها به چالش‌های جدیدی از نظر جسمی و روحی اشاره دارد، بلکه فرصتی فوق‌العاده برای مراقبت بیشتر از سلامت فردی نیز محسوب می‌شود. در این مرحله از زندگی، تغییرات طبیعی بدن به‌طور واضح‌تر نمایان می‌شود و نیاز به توجه بیشتری به سلامتی و پیشگیری از بیماری‌ها احساس می‌شود. اطلاعات و آگاهی از چکاپ‌های ضروری در این دوران می‌تواند نقش بسزایی در حفظ کیفیت زندگی و پیشگیری از مشکلات جدی سلامت ایفا کند.

در این مقاله، به بررسی مهم‌ترین چکاپ‌هایی می‌پردازیم که افراد بالای ۵۰ سال باید به آن‌ها توجه کنند. از بررسی‌های پایه‌ای مانند چکاپ‌های قند خون و فشار خون گرفته تا آزمایش‌های تخصصی‌تر که می‌تواند نشان‌دهنده سلامت قلب، سلامت جنسی و نیز بیماری‌های مزمن باشد، هر کدام از این چکاپ‌ها می‌تواند به بهبود و محافظت از سلامتی شما کمک کند. پس بیایید با هم به دنیای چکاپ‌های ضروری ورود کنیم و به شناختی جامع از اهمیت آن‌ها در زندگی سالمتر بپردازیم. با رعایت این نکات و توجه به خود، می‌توانیم نه تنها از زندگی‌امان لذت بیشتری ببریم، بلکه به سال‌های آتی نیز با قدرت و نشاط بیشتری روبه‌رو شویم.

غربالگری آنوریسم آئورت شکمی

غربالگری آنوریسم آئورت شکمی می‌تواند بررسی کند که آیا برآمدگی یا تورمی در آئورت که اصلی‌ترین رگی است که از قلب به شکم می‌رود وجود دارد یا نه. در این غربالگری، سونوگرافی در ناحیه شکم انجام می‌شود.

چرا این تست مهم است؟

آئورت، خون را از قلب به تمام بدن پمپاژ می‌کند. اگر تورمی در آئورت باقی بماند بزرگ و بزرگ‌تر شده و می‌تواند پاره شود و خونریزی خطرناکی در داخل شکم ایجاد کند. آنوریسم آئورت شکمی اغلب علامتی ندارد و غربالگری می‌تواند وجود آن را پیش از پاره شدن شناسایی کند.

هر چند وقت یکبار باید این غربالگری را انجام بدهید؟

در بعضی از کشورها این غربالگری سالی یک‌بار به مردان ۶۵ سال به بالا توصیه می‌شود؛ زیرا در مردان شایع‌تر است. غربالگری آنوریسم آئورت شکمی معمولاً جزو چکاپ‌های روتین برای خانم‌ها نیست. مردان زیر ۶۵ سال یا افرادی که در حال حاضر به دلیل آنوریسم آئورت شکمی تحت درمان قرار گرفته‌اند، ریسک کمتری ازاین‌جهت دارند.

اگر فکر می‌کنید لازم است می‌توانید از پزشک خود درخواست تست آنوریسم کنید.

اگر نتیجهٔ تست آنوریسم نشان بدهد مشکلی وجود دارد، برای تست‌های بیشتر و درمان ارجاع داده خواهید شد.

تست‌های فشارخون

فشارخون، نیرویی است که خون شما به دیوارهٔ شریان‌هایتان وارد می‌کند. علائم معمول پایین‌بودن فشارخون شامل تهوع و سرگیجه می‌شود. فشارخون بالا به‌ندرت علامت قابل‌توجهی دارد اما می‌تواند قلب را ضعیف کرده و به دیوارهٔ رگ‌ها و شریان‌ها آسیب بزند و خطر بیماری قلبی و کلیوی و سکته مغزی را افزایش دهد.

چرا این تست مهم است؟

۶۶ درصد از مردان و ۷۱ درصد از زنان ۷۵ سال به بالا مشکل فشارخون بالا دارند؛ اما از آن آگاه نیستند؛ چون اغلب علامتی ندارد.

اگر فشارخونتان در طیف نرمال نباشد لازم است چندین بار فشارخونتان را چک کنید. اگر معلوم شود فشارخونتان به طور پیوسته بالاست، پزشک درمان مناسب را توصیه خواهد کرد.

ممکن است پزشک دستور آزمایش خون برای بررسی عملکرد کلیه‌ها و بررسی خطر ابتلای شما به دیابت بدهد. درمان شامل تغییراتی در سبک زندگی می‌شود که اگر مؤثر نبود یا فشارخونتان خیلی بالا بود، دارو برایتان تجویز خواهد کرد.

اگر فشارخونتان پایین باشد، پزشک توصیه می‌کند تغییراتی در سبک زندگی خود انجام دهید، مثلاً طی روز به‌اندازه کافی آب بنوشید.

غربالگری سرطان روده

غربالگری سرطان روده، سرطان را تشخیص نمی‌دهد اما می‌تواند مشکلات بالقوه را پیش از اینکه فرد علامتی داشته باشد شناسایی کند. روی نمونه مدفوع شما آزمایشات و آنالیزهایی انجام می‌شود و نتیجهٔ آن در عرض دو هفته مشخص خواهد شد.

غربالگری سرطان روده به همه مردان و زنان ۶۰ تا ۷۴ سال هر دو سال یک‌بار توصیه می‌شود. اما طی سال‌های اخیر این تست به افراد بالای ۵۰ سال نیز توصیه می‌شود.   شما تا قبل از رسیدن به ۶۰ سالگی باید یک‌بار این غربالگری را انجام داده باشید.

چرا این تست مهم است؟

سرطان روده چهارمین سرطان کشنده در بسیاری از کشورهاست و هر چه زودتر تشخص داده شود، درمان آن راحت‌تر بوده و شانس حفظ جان بیمار نیز بیشتر خواهد بود.

اگر در نمونه مدفوع شما ردی از خون دیده شود، پزشک دستور تست‌های بیشتری را می‌دهد. البته این علامت به معنی سرطان روده نیست؛ اما در این شرایط لازم است کولونوسکوپی انجام دهید تا احتمالات بررسی شوند. درصد اندکی از افراد در این مرحله وجود مشکلی را نشان می‌دهند که نیاز به تست‌های دیگر خواهند داشت.

غربالگری سرطان سینه

بیشتر کارشناسان اتفاق‌نظر دارند که غربالگری منظم سینه یک راه خوب برای تشخیص سرطان سینه در مراحل اولیه است و مسلماً درمان ساده‌تری خواهد داشت. غربالگری سرطان سینه گاهی سرطان‌هایی را شناسایی می‌کند که هیچ علامتی ایجاد نکرده‌اند.

غربالگری سرطان سینه با ماموگرافی انجام می‌شود.

چرا این تست مهم است؟

هر ساله زنان زیادی به سرطان سینه دچار می‌شوند و این سرطان شایع‌ترین نوع سرطان در خانم‌هاست. همیشه تشخیص زودهنگام سرطان به درمان بهتر کمک می‌کند.

غربالگری سرطان سینه هر چند وقت یک‌بار باید انجام شود؟

غربالگری سرطان سینه معمولاً از ۴۵ سالگی شروع می‌شود و تا ۷۰ سالگی هر سه سال یک‌بار تکرار خواهد شد. در برخی موارد که بیمار ریسک فاکتورهایی دارد بنا بر توصیه پزشک شاید لازم باشد غربالگری سرطان سینه با فواصل کمتری انجام شود.

غربالگری سرطان دهانه رحم

غربالگری سرطان دهانه رحم یا تست پاپ‌اسمیر روشی برای شناسایی اختلالاتی در دهانه رحم و پیشگیری از سرطان است. این اختلالات در صورت عدم درمان می‌توانند منجر به سرطان دهانه رحم شوند.

چرا این تست مهم است؟

هر ساله موارد زیادی از سرطان دهانه رحم شناسایی می‌شود. از سال ۱۹۸۰ که برنامه غربالگری سرطان دهانه رحم ارائه شد، تعداد افرادی که در اثر این سرطان جان خود را از دست می‌دادند کاهش قابل‌توجهی داشت.

همهٔ خانم‌های ۲۵ تا ۶۴ سال واجد شرایط تست غربالگری سرطان دهانه رحم هر ۳ تا ۵ سال هستند. خانم‌های بالای ۶۵ سال معمولاً نیازی به این تست ندارند، مگر اینکه از سن ۵۰ سالگی غربالگری انجام نداده باشند یا در هر یک از سه تست آخرشان، ناهنجاری‌هایی دیده شده باشد.

آزمایش کلسترول خون

کلسترول نوعی چربی است که در خون وجود دارد و در تمام بدن می‌چرخد. بالابودن سطح کلسترول در خون می‌تواند سبب تجمع چربی در عروق شده و ریسک حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد. یک آزمایش خون می‌تواند وضعیت کلسترول خون را چک کند.

چرا این تست مهم است؟

بالابودن کلسترول هیچ علامتی ندارد، بنابراین شاید کلسترول خونتان بالا باشد اما ندانید. تنها راه اینکه متوجه شوید این است که آزمایش خون بدهید.

اگر کلسترول خونتان بالا باشد می‌توانید با تغییراتی در رژیم غذایی، رسیدن به وزن سالم و ورزش منظم آن را پایین بیاورید. اگر در حال حاضر بیماری قلبی دارید یا در معرض ابتلا به آن هستید، پزشک داروی کاهنده کلسترول خون مانند استاتین برایتان تجویز می‌کند.

تست NHS

تست NHS یک چکاپ برای سلامت عمومی است که به شما می‌گوید آیا ریسک بیشتری در ابتلا به برخی از بیماری‌ها دارید یا نه مانند بیماری قلبی، دیابت، بیماری کلیوی و سکته مغزی.

این تست حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. پزشک از شما سؤال‌های ساده‌ای در مورد سبک زندگی‌تان و سوابق پزشکی خانواده‌تان می‌پرسد، قد و وزنتان را می‌گیرد و فشار خونتان را چک می‌کند و با استفاده از تست پریک، نمونه خون از شما می‌گیرد.

چرا این تست مهم است؟

بر اساس نتیجهٔ سؤال‌ها و آزمایش خونتان، پزشک می‌تواند به شما بگوید احتمال اینکه دچار بیماری قلبی، سکته مغزی، بیماری کلیوی و دیابت شوید چقدر است. اگر بالای ۶۵ سال باشید احتمالاً در مورد علائم زوال عقل نیز از شما سؤال خواهد شد. سپس پزشک برای کاهش ریسک‌هایی که دارید توصیه‌هایی به شما خواهد کرد.

برای سنین بین ۴۰ تا ۷۴ سال اگر در حال حاضر بیماری قلبی و دیابت و بیماری کلیوی و سابقه سکته مغزی وجود نداشته باشد، تست NHS هر پنج سال یک‌بار توصیه می‌شود

تست‌های پوستی

شما خودتان هم باید حواستان به خال‌های پوستی که دارید باشد تا هر گونه علامت و تغییری را خیلی زود متوجه بشوید. بیشتر خال‌ها بی‌خطرند اما گاهی می‌توانند به سرطان پوستی نادری به نام ملانوما تبدیل شوند.

اگر متوجه هر گونه تغییری در رنگ، اندازه یا شکل خالتان شدید باید زودتر به پزشک مراجعه کنید تا پزشک دستور تست‌های پوستی بدهد.

چرا این تست مهم است؟

ملانوما پنجمین سرطان مرگ‌آور در خیلی از کشورهاست و مانند سرطان‌های دیگر هر چه زودتر تشخیص داده شود، شانس موفقیت در درمان و بقا بیشتر خواهد بود.

واکسیناسیون

بیشتر افراد بعد از ابتلا به آنفلوانزا، پنومونی یا شینگلز (زونا) حالشان خوب می‌شود؛ اما ابتلا به هر یک از این عفونت‌ها در سنین بالا می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند و حتی کشنده باشد. بهترین مراقبت، واکسیناسیون است.

در مورد اینکه به چه واکسن‌هایی نیاز دارید و هر چند وقت یک‌بار باید تکرارشان کنید با پزشک مشورت کنید.

آنفلوانزا و پنومونی چهارمین علت شایع مرگ در افراد بالای ۶۵ سال هستند. شینگلز می‌تواند عوارض بلندمدت ایجاد کند و حتی گاهی کشنده باشد.

به گزارش وب گاه تبیان، ویروس آنفلوانزا هر سال تغییر می‌کند و به همین دلیل واکسن آن نیز هر سال به‌روزرسانی می‌شود تا بهترین محافظت را داشته باشد. اگر سنتان زیر ۵۰ سال است؛ اما عوارض مزمنی مانند دیابت، بیماری قلبی یا بیماری ریوی دارید، این واکسیناسیون‌ها برای شما مهم‌ترند.