همدلی از همزبانی خوشتر است

گروه اجتماعی گلبرگ تبریز. طاهر خیری.در ورزشگاهی که نماد همبستگی ملی است،اخلاق ذبح شد و حرمت ها شکست.یکشنبه 7 بهمن در بازی پرسپولیس و تراکتور هواداران منتسب به تیم میزبان که عنوان باشگاه فرهنگی را یدک می کشد شعارهای تفرقه افکنانه و الفاظ رکیک سر دادند و به ترک زبانان توهین کردند.ورزشگاه آزادی در آن روز می توانست به مکانی برای نشاط اجتماعی و نمایش وحدت ملی باشد اما شد برای عقده گشایی و نفرت پراکنی برخی ها که نمی خواهند همبستگی اقوام ایرانی را ببینند.

باید به این مغرضان ایرانشهری گفت ایران فقط تهران نیست.بروید تاریخ مشروطه،جنگ تحمیلی و انقلاب اسلامی بخوانید که صفحاتش پر از دلاوری های مردم آذربایجان در دفاع از کیان میهن است.آذربایجان مهد فرهنگ و ادب و قطب صنعت و اقتصاد کشور است.آذربایجان سر ایران است.

مقام معظم رهبری در دیدار مردم آذربایجان در 29 بهمن سال گذشته گفتند آذربایجان مظهر غیرت، مظهر عشق، مظهر ایمان، مظهر شور و هیجان ایمانی و اسلامی است؛ این، آن چیزی است که ما، هم در تاریخ آذربایجان و تبریز خوانده‌ایم، هم به چشم خودمان در طول این سالهای طولانی از دوران مبارزات تا امروز مشاهده کرده‌ایم.

طبق اصل نوزدهم قانون اساسی مردم ایران از هر قوم و قبیله ای که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ، نژاد، زبان و مانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود.به یقین نیمی از جمعیت ایران ترک زبان هستند اکثریتی وطن پرست که به مذاق ایرانشهری های مغرض خوش نمی آید و هراز چندگاهی به این جمعیت میلیونی توهین و آتش تفرقه را روشن می کنند.

اینگونه بود که باشگاه تراکتور در بیانیه‌ای به اتفاقات ناگوار دیدار با پرسپولیس در ورزشگاه آزادی واکنش نشان داد. این بیانیه به رفتار توهین‌آمیز تماشاگران پرسپولیس اشاره کرده و آن را مایه سرافکندگی فوتبال ایران دانسته است.

باشگاه تراکتور ادعا کرده که تنش‌ها از سوی مسئولان و هواداران پرسپولیس سازماندهی شده بود و برخی بازیکنان و مدیران این تیم با تحریک هواداران، جو را تشدید کردند. بیانیه همچنین به ناظر بازی انتقاد کرده و خواستار بررسی دقیق این اتفاقات از سوی فدراسیون فوتبال شده است. تراکتور تأکید کرد که اگر چنین حوادثی در تبریز رخ می‌داد، رسانه‌ها و مسئولان به شدت واکنش نشان می‌دادند، اما اکنون سکوت کرده‌اند

متعاقب حوادث تلخ پیش آمده علیرضا نوین، رئیس مجمع نمایندگان آذربایجان شرقی نیز ضمن تذکر تند به وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال اخطار کرد که بساط توهین به تراکتوری ها و قومیت ها را جمع کنید.

دکتر هادی اسحقی جامعه شناس با بیان اینکه از دو منظر می توان به مسئله فوق پرداخت می گوید: اول اینکه موضوع قومیت ها از فضای واقعی به فضای مجازی کشیده شده است و دوم اینکه خانم ها به این موضوع دامن زدند.

وی ادامه می دهد: با توجه به اینکه طی این سالها محدودیت حضور بانوان در فضای ورزشگاهها را شاهد بودیم بعد از سالها احساسات سرکوب شده در فضای ورزشگاه نمود پیدا کرد که البته با گذر زمان این هیجانات فروکش خواهد کرد و کمتر شاهد چنین اتفاقاتی خواهیم بود.

این جامعه شناس یادآور می شود: اگر بحث ساماندهی فضای مجازی رقم بخورد و هرگونه توهین به قومیت ها و اعمال نژادپرستانه جرم انگاری و برخورد شود قطعا در فضای واقعی شاهد این اتفاقات نخواهیم بود.

نسرین رضی زاده کارشناس ارشد روان شناسی بالینی هم با اشاره به اینکه در آن روز شاهد رفتارهای ناهنجار تماشاچی های بازی پرسپولیس و تراکتور بودیم،می افزاید: هرچند رفتارهای خشن و توهین آمیز از سالها پیش در تمامی بازی های وجود دارد اما رفتار اخیر تماشاچیان بخصوص تماشاچیان زن در این مسابقه بهت آور و باعث نگرانی است.

وی بیان می کند: البته تعریف دقیق هوادار سخت است اما هیلز بیان میکند هوادار کسی است که نگرش های هیجانی و علاقه مندانه ای به موضوع خاص دارد و مفهوم تماشاچی و هوادار متفاوت است، تماشاچی الزاما هوادار نیست بلکه ایجاد کننده جو احساسی و بهرمند شدن از شرایط موجود است و ما در فوتبال شاهد پرخاشگری ابزاری؛ ایجاد جو نامساعد، ضرب، حرج و درد و رنج برای هواداران تیم مقابل جهت رسیدن به هدفهای فراتر هستیم.

این روان شناس با بیان اینکه هواداران معمولا هویت جمعی خود را آمیخته با تیم محبوب خود می دانند و برد و باخت تیم محبوب آنها را تحت تاثیر قرار می دهد،می گوید: اما رفتارهای خشن و توهین آمیز معمولا در قشر دارای سطح اجتماعی و تحصیلی پایین دیده می شود که رفتارهای تکانشی، نمایشی و ضداجتماعی و عدم کنترل عصبانیت و سطح استرس بالایی دارند و البته عده اندکی از هواداران تحت تاثیر این گروه قرار گرفته و به صورت آنی رفتارهایی مشابه آنان نشان میدهند.

رضی زاده با اعلام اینکه در این بازی شاهد هوادارانی بودیم که در پی دیده شدن، معروف شدن و کسب توجه به سبک بلاگری بودند،تصریح می کند: این هواداران حتی از رفتارهای ناشایست خود تصویر تهیه و پخش کرده اند که این موضوع می بایست از بعد پرخاشگری ابزاری مورد بررسی قرار بگیرد که چه کسانی از این رفتارهای از پیش تعیین شده سود می بردند.

وی خاطرنشان می کند: مطمئنا اگر این افراد با این سبک رفتاری در جامعه حضور داشته باشند احتمال ایجاد آسیب به دیگران و درگیری با سایرین نیز زیاد است و احتمال اینکه نوجوانان از این رفتارها الگو برداری کنند بسیار زیاد است بنابراین حتما باید این افراد شناسایی و مورد بررسی و درمان قرار بگیرند.

دکتر ندا امامی کیا هم دعوا و عدم تفاهم بین اقوام فارس و ترک را ریشه در تاریخ گذشته می داند و ضمن ابراز ناراحتی از این وضعیت می گوید: متاسفانه برخی از وضعیت آب گل آلود می خواهند ماهی بگیرند و به اهداف تفرقه افکنانه خود برسند.

این روان شناس متذکر می شود: ما استفاده درست از فضای مجازی، تلویزیون و دیگر موقعیت هایی که به ما می دهند نمی کنیم چرا که یاد نگرفتیم. آن زمان که موقعیت نیست داد و بیداد می کنیم چرا نیست،آن زمان که موقعیت داده می شود بلد نیستیم استفاده کنیم.

امامی کیا با بیان اینکه توهین کردن از عقده خودکم بینی نشات می گیرد و ریشه در احساس حقارت دارد،اظهار می کند: اگر کسی فحش می دهد و آنرا دوست دارد و به آن می نازد در محیط اینچنینی رشد یافته است و فکر می کند اگر فحش دهد آدم حسابی و فردی باکلاس است.

وی با اشاره به اینکه خود را برتر از دیگران دیدن از خودکم بینی فرد ناشی می شود،تاکید می کند: مشکل ما عدم آموزش صحیح استفاده از امکانات و ابزارهاست و می خواهیم از راه غلط نتیجه درست بگیریم به نظر می رسد اول باید در استفاده از وسایل آموزش ببینیم سپس استفاده درست ببریم.

وی یادآور می شود: در جامعه ما برخی مسائل اجتماعی خیلی برجسته شده و به آن شاخ و برگ داده اند که غلط است این مسائل بین ما فاصله و شکاف می اندازد معتقدم شناسنامه و ملیت ایرانی داریم و همه زیر یک پرچم هستیم و به وطن عزیزمان تعلق خاطر داریم.

دکتر امامی کیا با بیان اینکه دعواهای قومی اغلب از طرف کسانی مطرح می شود که می خواهند در این کشور تفرقه و اختلاف به وجود آید، می افزاید: درجه بندی شهروندان و قومیت ها به همبستگی و وفاق ملی صدمه می زند. چاره کار ارزش نهادن و احترام گذاشتن به قومهای ایرانی،حد و مرزها را شناختن،از فرصت ها به درستی استفاده کردن و آموزش صحیح دیدن است همه اینها اگر جمع شوند شهروند سالم به وجود می آید پس از آن است که شاهد جامعه سالم و ورزشگاه سالم خواهیم بود.

دکتر پرویز فقهی جامعه شناس با بیان اینکه امروزه فوتبال صرفا یک ورزش نیست بلکه صنعتی است که نهادهای اجتماعی از جمله دولت و خانواده را تحت تاثیر قرار داده است،می گوید: در نظریه کارکردی جامعه شناسی ورزش باشگاه ها صرفا فعالیت ورزشی ندارند بلکه در زمینه فرهنگی نیز فعال هستند و تلاش می کنند برای مردمی که در استادیوم حضور می یابند انگیزه و نشاط اجتماعی بدهند.

وی با تاکید به اینکه فوتبال یک پدیده اجتماعی است و با برد تیم محبوب که هواداران پرشماری نیز دارد به انسجام اجتماعی منتج می شود،می افزاید: از دید جامعه شناسی ورزشی باشگاههای فوتبال ایرانی متاسفانه نتوانسته اند کارکرد درستی داشته باشند و فرهنگ ورزش و ورزش فرهنگی را نهادینه کنند.انداختن لیزر به چشم داور،توهین و فحش تماشاگران،رفتار وندالیستی آنان نشان می دهد که باشگاه های ما نتوانسته اند کارکرد فرهنگی شان را درست اتجام دهند و نمره منفی می گیرند.

فقهی با تاکید به ضرورت حضور یک جامعه شناس در باشگاهها، ادامه می دهد: حضور جامعه شناس در باشگاه می تواند هیجانات فردی را به هیجانات جمعی تبدیل کند تا به نفع نهادهای اجتماعی و دولت باشد.

وی یادآور می شود: هنوز نتوانسته ایم باشگاه هایمان را به معنی واقعی کلمه فرهنگی کنیم.هنوز نتوانسته ایم نهاد خانواده را با ورزش عجین کنیم.واقعیت این است که ورزش جدای از زندگی نیست.چه میلیون ها نفر اکنون از فوتبال درآمد کسب می کنند و ورزش هم می کنند.

این جامعه شناس با بیان اینکه از نظر ساختاری نیز فوتبال ما ضعف و نقص های فراوان دارد،خاطرنشان می کند:فساد در فوتبال ما زیاد است و انتخاب مدیران نیز نه بر اساس تخصص که بر اساس شبکه ای از قدرت محفلی است.

وی تصریح می کند: فوتبال ما از لحاظ پدیدارشناسی نیز نتوانسته هدفگذاری خوبی برای رسیدن به وضعیت مطلوب داشته باشد.لیگ ما نوسان بسیار دارد. باشگاهی قدیمی مثل پاس که روزگاری بازیکن تربیت می کرد الان کجاست.نگاه ما به فوتبال نگاه پولیست نه نگاه علمی.فوتبال ما فاقد ساختارهای لازم است زیرا تفکر مدیریت باشگاه با تفکر هوادار سنخیت ندارد.نگاه ما به فوتبال نگاه ساختاری و پدیده شناسی نیست به همین خاطر است که شور و هیجان تماشاگردر ورزشگاه به هنجارشکنی و اعمال تخریبی منجر می شود.

فقهی ورزش ما را شیشه ای و اکواریومی می داند و معتقد است زمانی ورزش می تواند جامعه را سالم نگه دارد که هدف گذاری شده و سیستماتیک باشد.ورزش می تواند برای یک کشور قدرت بیاورد.

دکتر وحید زادشم پور جامعه شناس دیگری است که معتقد است هواداران ورزشی از جمله فوتبال دارای فرهنگ و خرده فرهنگی های یکسانی نیستند و کنش و واکنش هایشان نیز در شرایط خاص شکل می گیرد.

وی با بیان اینکه در صد سال اخیر هجمه به ترک زبانان زیاد بوده است،می گوید: اختلافات فرهنگی و اجتماعی و نگاه تافته جدا بافته بودن موجب رفتار نژادپرستانه علیه این جمعیت را شاهد بوده ایم.

این جامعه شناس، تاکید حکومت پهلوی بر تاریخ سازی به نفع یک قوم و بایکوت فرهنگی سایر اقوام را ناشی از نگاه پان ایرانیسم و پان فارسیسم این حکومت می داند و می افزاید: همین عامل باعث شد اشتراکات اقوام مختلف ایرانی به تمایزات و توافق ها به تفرق تبدیل شوند.

زادشم پور راه حل جلوگیری از رفتارهای نژادپرستانه را اتحاد مردم ایران و زندگی صلح آمیز آنان در کنار یکدیگر عنوان می کند و یادآور می شود: خاطیان تیم مقابل از طرف مقام های مسئول مجازات خواهند شد بهتر است مردم دست به دست هم بدهند و زندگی صلح آمیز در راستای اخلاق انسانی و آموزهای اسلامی در پیش گیرند.

در مجموع برآیند سخنان کارشناسان چنین بر می آید که باشگاه های فوتبال در کشورمان هنوز نتوانسته اند کارکرد فرهنگی خود را به نحو احسن اجرا کنند لذا حضور یک جامعه شناس یا روان شناس در این باشگاهها برای آموزش و مدیریت هیجانات هواداران و بازیکنان لازم است.از طرفی دیگر به نظر می رسد به منظور سالم سازی فضای ورزشگاهها از ورود افراد متخلف شناسایی شده جلوگیری کرده و با اهانت کنندگان به قومیت ها برخورد قضایی شود.

ایرانی و مسلمان بودن وجه مشترک و قابل اتکا برای همه اقوام ایرانی است و هیچ قومی بر دیگری ارجحیت ندارد.تفرقه و اختلاف قومی سمی مهلک برای امنیت و ثبات ملی ما و خواسته دشمنان است. همدلی از همزبانی خوشتر است.همه جای ایران سرای ماست و برای اعتلای وطن بدانیم که اتحاد ملی رمز پیروزی است.

از حجت الاسلام مطهری اصل نماینده ولی فقیه در استان و دکتر سرمست استاندار آذربایجان شرقی انتظار میرود نسبت به توهین و فحاشی هواداران باشگاه پرسپولیس به مردم آذربایجان و ترک زبانان سکوت نکرده و مجازات خاطیان را از وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال پیگیری کنند تا بار دیگر شاهد حوادث تلخ اینچنینی در فضای ورزشگاهها نباشیم.