استقلال ساختاری مس سونگون نزدیک تر از همیشه/دستور صریح رئیس جمهور بر تسریع روند کار

گلبرگ تبریز. شرکت مس سونگون به‌عنوان یکی از مجتمع‌های منطقه‌ای شرکت ملی صنایع مس ایران در سال ۱۳۷۶ و با هدف استخراج و فرآوری سنگ معدن مس سونگون و ایجاد اشتغال و توسعه صنعتی در منطقه آذربایجان به ثبت رسید و از سال ۱۳۸۴ با فعالیت کارخانه تغلیظ (کنسانتره) با ظرفیت اولیه حدود ۱۵۰ هزار تن کنسانتره مس در سال به طور رسمی آغاز به کار کرد.

فاز دوم تغلیظ نیز در سال‌های بعد برای افزایش ظرفیت تولید به ۳۰۰ هزار تن کنسانتره در سال طراحی و اجرا شد و طرح‌های ذوب و پالایشگاه کاتد مس، اسیدسولفوریک، و لیچینگ فلزات گران‌بها نیز در دست احداث یا طراحی قرار گرفتند.

پس از پاگرفتن این شرکت و فعالیت های معدنی گسترده آن در منطقه و درآمدهای هنگفت، تشکیل شرکت مستقل مس آذربایجان که از جمله مطالبات ۱۵ ساله اهالی آذربایجان شرقی بود، در سال ۱۴۰۱ و در جریان سفر رئیس دولت سیزدهم مطرح شد، اما به رغم آن و با توجه به اظهار نظرهای افراد مسئول در این زمینه، تشکیل شرکت مستقل مس آذربایجان بیشتر روی کاغذ ماند و به رغم گذشته نزدیک به چهار سال، هنوز نه تنها اقدامی اساسی در این زمینه صورت نگرفت،ه بلکه حتی حساب های مالی آن نیز به استان منتقل نشده یا ناقص منتقل شده است.

به گفته کارشناسان، سالانه بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان کنسانتره از معدن مس سونگون توسط شرکت ملی صنایع مس ایران با طی مسیر یک هزار و ۶۰۰ کیلومتری برای تغلیط، ذوب و تولید مس به مس سرچشمه انتقال می یابد که این اقدام نه تنها صرفه اقتصادی ندارد، بلکه با منافع ملی و منطقه ای نیز ناسازگار است.

زمانیکه رییس جمهور دولت سیزدهم در بیست و سومین سفر استانی خود به آذربایجان شرقی با حضور در مجتمع معدنی مس سونگون و گفت و گو با مدیران و کارکنان آن، دستور بر تسریع در تشکیل شرکت مستقل مس آذربایجان را صادر کرد، اهالی منطقه و ناظران محلی بر این عقیده بودند که شرکت ملی صنایع مس ایران همانند دولت های قبلی، اقدامات انجام یافته برای تحقق این مهم را مشمول گذشت زمان کرده و از انجام آن سر باز می زنند و این چنین هم شد و خبری از شکل گرفتن شرکت مستقل مس آذربایجان نشد.

استاندار وقت نیز بر لزوم رعایت عدالت در روند تشکیل شرکت مستقل مس آذربایجان و مسایل مربوط به امور مالیاتی و پرداخت سهام سهامداران خواستار انجام گردش مالی این شرکت در استان بود که این مورد نیز یا اتفاق نیفتاد یا در حدی بود که جلوی واکنش ها و اعتراضات را بگیرد.

به رغم اینکه علی رستمی، مدیرعامل وقت شرکت صنایع ملی مس ایران اعلام کرد که «حساب های مجتمع مس سونگون به آذربایجان شرقی منتقل شده و از ۳۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی شرکت ملی مس، هفت تا هشت هزار میلیارد تومان در بانک های این استان متمرکز شده و در مورد پرداخت مالیات در خود استان نیز مذاکراتی با سازمان مالیاتی انجام شده و این روند در حال انجام است»، اما در عمل و به گفته سرپرست وقت استانداری در پایان سال ۱۴۰۳، تنها یک هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان از سه هزار میلیارد تومان مالیات پیش بینی شده این شرکت به حساب خزانه استان واریز شد.

آخرین اظهار نظر از زبان مسئولان محلی در این مورد مربوط به رضا علیزاده، نماینده مردم ورزقان و خاروانا در مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون صنایع مجلس می باشد با این مضمون که شرکت مس آذربایجان یک شرکت صرفا کاغذی است.

علیزاده می گوید: شهید آیت الله رییسی در سفر استانی خود به آذربایجان شرقی بنا بر جو شدید و مطالبه عمومی مردم بالاجبار دستور تاسیس شرکت مس آذربایجان را صادر کرد و این شرکت صرفا روی کاغذ مستقل است.

وی با تشریح ماجرای استقلال مس آذربایجان، بیان کرده است: من در دوره نهم مجلس شورای اسلامی فرآیند استقلال مس آذربایجان را شروع کردم و در این راستا نیز شرکت مس مرییدن آذربایجان که یک شرکت کاغذی بود را تاسیس کردیم.

وی ادامه می دهد: این روند را من در دوره دهم مجلس به صورت فشرده و از مسیر دیگری پیگیر شدم که با مطالبه مردمی همراه شده بود و در سفر استانی شهید جمهور تاسیس شرکت کاغذی دیگری بنام مس آذربایجان صادر شد و اگر انتظار داریم که استقلال شرکت مس سونگون آذربایجان به معنای این است که مس را به آذربایجان می‌دهند، برداشت اشتباهی است زیرا سهامداران شرکت صنایع مس ایران مشخص هستند.

‌علیزاده به سهام داران شرکت ملی مس ایران اشاره کرده و افزوده است: سهام عدالت ۳۷ درصد و دولت ۱۲ درصد در شرکت ملی مس ایران سهم دارند و مس سونگون بخشی از شرکت صنایع مس ایران است و پس از استقلال نیز مالکان آن همچنان مالکان شرکت صنایع مس ایران خواهند بود، استقلال این شرکت می‌تواند کمک کند تا بخشی از تصمیم گیری‌ها با استقرار هیات مدیره در آذربایجان شرقی انجام بگیرد و تفویض اختیار شود.

علیزاده هزینه مالیاتی انتقال مالکیت کارخانه و شرکت‌های تابعه مس سونگون را بالای ۲۰ همت عنوان کرده و می گوید: یک درصد فروش سالیانه و یک تا ۱.۵ درصد عوارض آلایندگی مس سونگون که باید طبق قانون برای هزینه‌های شهرستان تخصیص یابد به ورزقان نمی‌رسد.

وی به پیگیری قطع روند واریز سهم مردم آذربایجان‌شرقی و ورزقان به دیگر شهرها تاکید کرده و افزوده است: نمایندگان مجلس استان و بنده پیگیر هستیم که بجای واریز این مبالغ سهم مس سونگون به اداره دارایی شهری مشخص به دارایی آذربایجان شرقی واریز شود و همزمان نیز موضوع استقلال یافتن مس سونگون را ادامه می‌دهیم.

موضوع تشکیل شرکت مس آذربایجان شرقی تا مدت ها پس از این اظهار نظر مسکوت ماند تا اینکه روز گذشته معاون اجرایی رئیس‌ جمهور در نشست پیگیری اجرای تعهدات شرکت ملی مس ایران و مجتمع مس سونگون بر پایان دادن تعلل شرکت ملی مس برای استقلال ساختاری مس سونگون تاکید کرد و گفت: این شرکت باید ظرف ۲ هفته برنامه عملیاتی تشکیل هلدینگ مس‌سونگون و وضعیت انتقال حساب‌ها را تدوین کند تا به رئیس‌جمهور ارائه کنیم.

محمدجعفر قائم‌پناه با اشاره به دستور صریح مسعود پزشکیان ، درباره تعیین‌تکلیف وضعیت حکمرانی و ساختار مدیریتی مجتمع مس سونگون، تاکید کرد: رئیس‌جمهور به‌طور مستقیم خواستار پیگیری فوری این موضوع شده و تاکید کرده است که پس از ۱۲ سال، تکلیف این شرکت باید روشن شود.

وی با بیان اینکه تاکنون هرآنچه رئیس‌جمهور خواسته انجام شده است، افزود: تلاش ما این بوده که هیچ مورد انجام‌نشده‌ای از دستورات رئیس‌جمهور باقی نماند و تاکنون هم نمانده است و گزارش‌های مطرح شده در این باره باید روشن و نتیجه‌محور باشد.

سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری نیز، با اشاره به مصوبات پیشین که از سال ۹۲ بر استقلال ساختاری مجتمع مس سونگون تاکید داشت، اظهار کرد: طبق مصوبات، شرکت ملی مس باید این استقلال را اجرا می‌کرد، اما این اتفاق در ۱۲ سال گذشته به نتیجه نرسیده و این تعلل باید پایان پیدا کند.

قائم پناه افزود: کارشناسان موظفند ظرف دو هفته مراحل، وظایف و اهداف کامل(اکشن پلن) تشکیل هلدینگ سونگون را تدوین و ارائه کنند. اینکه گفته می‌شود این فرآیند سه سال زمان می‌برد، پذیرفتنی نیست و تشکیل هلدینگ باید حداکثر در یک سال نهایی شود و باید هم به آن برسیم.

وی با تاکید بر لزوم شفاف‌سازی وضعیت مالی سونگون، گفت: انتقال حساب‌ها و تعیین‌تکلیف منابع مالی ظرف دو هفته مشخص شود. همچنین باید روشن شود از اعتبارات مصوب، چه میزان به شرکت ملی مس تخصیص و چه مقدار پرداخت شده است.

معاون اجرایی رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه تصمیم و خواست رئیس‌جمهور برای دولت فصل‌الخطاب است، اضافه کرد: ممکن است اجرای برخی دستورات سختی‌ها و هزینه‌هایی داشته باشد، اما وقتی رئیس‌جمهور ابلاغ می‌کند، مسئولان دولت نباید کاسه‌داغ‌تر از آش باشند. کمااینکه تاکنون حتی اگر اجرای مصوبه‌ای سخت بوده و نیاز به هماهنگی بیشتر داشته ما آن را انجام داده‌ایم. بنابراین از این پس نیز هیچ تعللی از هیچکس پذیرفته نخواهد بود.

قائم‌پناه، با قدردانی از همراهی استاندار آذربایجان شرقی و مدیران صنایع مس خاطرنشان کرد: حداکثر ظرف ۲ هفته باید گزارش کامل اقدامات، برنامه عملیاتی تشکیل هلدینگ و وضعیت انتقال حساب‌ها نهایی شود تا در قالب گزارش مکتوب به رئیس‌جمهور ارائه کنیم.

امید که مطالبه چندین ساله مردم آذربایجان شرقی در دولت وفاق ملی و عدالت محور، جامه عمل پوشیده و اهالی منطقه بهتر و بیشتر از منافع این نعمت خدادادی بهره مند شوند.

به گزارش ایرنا، مجتمع مس سونگون بزرگترین مجموعه معدنی شمال غرب کشور است که در حدود ۱۰۰ کیلومتری شمال شرق تبریز و ۲۵ کیلومتری ورزقان و در همسایگی جمهوری های آذربایجان و ارمنستان قرار دارد.

این معدن بزرگ ترین معدن مس کشور و خاورمیانه است.